Prawniczki dla kobiet
  • Strona główna
  • O nas
  • Kontakt
  • Blog
    • Prawo cywilne
    • Działalność gospodarcza
    • Prawo podatkowe
    • Prawo autorskie
    • E-Commerce
    • Biznes
  • Kancelaria
  • Polityka prywatności
Prawniczki dla kobiet
  • Strona główna
  • O nas
  • Kontakt
  • Blog
    • Prawo cywilne
    • Działalność gospodarcza
    • Prawo podatkowe
    • Prawo autorskie
    • E-Commerce
    • Biznes
  • Kancelaria
  • Polityka prywatności
Kategorie:

Konsument

BiznesKonsumentPrawoUmowy

Rękojmia za wady, gwarancja, kara umowna – jakie przysługują nam prawa przy umowie sprzedaży?

Przez Kinga Tutko 18 stycznia, 2021
Napisane przez Kinga Tutko

Umowa sprzedaży jest najczęściej zawieraną przez nas umową dnia codziennego. W związku z tym, warto znać swoje prawa i możliwości ich dochodzenia, w sytuacji, w której produkt nie spełnia warunków wskazanych w umowie.

Rękojmia za wady

Z uwagi na fakt, iż rękojmia przysługuje z mocy prawa przy umowie sprzedaży (w odróżnieniu od gwarancji i kary umownej, które są dobrowolnie zawieranie w umowie), jest to najczęściej stosowany sposób dochodzenia swoich praw.

Rękojmia została uregulowana w kodeksie cywilnym i zgodnie z nim, sprzedawca jest odpowiedzialny przed kupującym, jeśli sprzedana rzecz ma wady fizyczne lub prawne. Przepis mówi wprost o umowie sprzedaży, jednakże przepisy dotyczące rękojmi będą miały zastosowanie również w przypadku umowy o dzieło.

Wadami rzeczy mogą być zarówno fizyczne uszkodzenia, jak i braki w sprzedanej rzeczy czy niezgodność stanu rzeczy w porównaniu ze stanem podanym w umowie. Sprzedana rzecz może posiadać również wady na prawne, na przykład może być obciążona prawem na rzecz osoby trzeciej lub może być własnością innej osoby niż sprzedawca. Co do zasady, sprzedawca odpowiada za wady fizyczne, które istniały w momencie przejścia niebezpieczeństwa na kupującego (z reguły w momencie wydania rzeczy) lub gdy wynikły z przyczyny, która tkwiła w sprzedanej rzeczy w tej samej chwili. Co ważne, w polskim systemie prawnym, konsumenci są objęci szczególną ochroną, w związku z tym, istnieje domniemanie, iż rzecz posiadała wady fizyczne jeśli zostały one stwierdzone w przeciągu roku od wydania rzecz kupującemu.

Zwolnienie z odpowiedzialności

Sprzedający nie ponosi odpowiedzialności za wady, jeśli kupujący wiedział o wadach w chwili zawierania umowy. Jednakże, w przypadku gdy przedmiotem sprzedaży jest rzecz oznaczona co do gatunku lub rzecz mająca powstać w przyszłości, sprzedający jest zwolniony z odpowiedzialności, jeśli kupujący wiedział o wadach w chwili wydania rzeczy – jednak nie będzie miało to zastosowania w sytuacji, gdy nabywcą jest konsument. W sytuacji zawierania umowy z konsumentem, musi on posiadać wiedzę o ewentualnych wadach zawsze w chwili zawierania umowy!

Sprzedawca jest również zwolniony z odpowiedzialności za brak właściwości rzeczy wynikających z publicznych zapewnień, jeśli o nich nie wiedział lub oceniając rozsądnie nie mógł wiedzieć oraz w sytuacji gdy zapewnienia te mogły mieć wpływ na decyzję kupującego. Dotyczy to w szczególności zapewnień producenta lub osoby wprowadzającej rzecz do obrotu. Na przykład, producent w reklamie kierowanej do jedynie wąskiej grupy osób, zapewniał, iż jego produkt posiada pewne cechy, jednakże nie była to powszechnie dostępna reklama i sprzedawca nie został o tym poinformowany.

Wyłączenie odpowiedzialności w umowie

Zgodnie z wolnością przy zawieraniu umów, strony mogą w umowie dowolnie poszerzyć, ograniczyć lub całkowicie wyłączyć odpowiedzialność wynikającą z rękojmi za wady. Jednakże, w przypadku w którym kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie rękojmi może nastąpić jedynie w przypadkach wskazanych w szczegółowych przepisach!

Uprawnienia kupującego w przypadku stwierdzenia wady

Wiemy już, jakie są ogólne zasady dotyczące rękojmi, więc przejdźmy do omówienia praw kupującego w przypadku stwierdzenia wady rzeczy.

W przypadku gdy kupujący stwierdzi wystąpienie wady, może on odstąpić od umowy lub złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny. Oczywiście, obniżenie ceny musi być adekwatne do straty kupującego, z uwagi na stwierdzoną wadę. Co ważne, powyższe uprawnienia nie przysługują w sytuacji, gdy sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych trudności dla kupującego, wymieni rzecz na wolną od wad lub usunie wadę. Ograniczenie to nie będzie miało zastosowania w sytuacji, gdy rzecz była już naprawiania lub wymieniana oraz w sytuacji, w której sprzedawca nie wykonał swojego obowiązku wymiany lub naprawy rzeczy!

Ponownie w tej sytuacji, nieco bardziej chroniony jest konsument. Jeśli kupującym jest konsument, może on żądać wymiany rzeczy na wolną od wad zamiast proponowanej przed sprzedawcę naprawy, jak również zamiast proponowanej wymiany, może on żądać naprawy rzeczy. Jednakże, w sytuacji gdy naprawa rzeczy będzie wiązała się ze zbyt dużymi trudnościami, sprzedawca może zamiast żądanej przez konsumenta naprawy dokonać wymiany rzeczy. Należy również pamiętaj, iż nie można odstąpić od umowy, jeśli wada jest nieistotna. Koszty wymiany lub naprawy są oczywiście ponoszone przez sprzedawcę!

W sytuacji gdy kupującym jest konsument, w przypadku nieustosunkowania się przez sprzedawcę do żądania konsumenta wymiany rzeczy na wolną od wad, naprawienia lub złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny wraz z podaniem kwoty, wraz z upływem czternastu dni, uznaje się, iż sprzedawca uznał to żądanie za uzasadnione.

Wygaśnięcie uprawnień, przedawnienie roszczeń

Sprzedawca odpowiada za wadę rzeczy, jeśli zostanie ona stwierdzona przed upływem dwóch lat od dnia wydania rzeczy, w przypadku rzeczy ruchomej oraz przed upływem pięciu lat w przypadku nieruchomości od dnia wydania rzeczy kupującemu. W sytuacji, w której przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, rękojmia może zostać ograniczona, jednak nie mniej niż do upływu jednego roku od dnia wydania rzeczy kupującemu.

Przedawnienie roszczeń o usunięcie wady lub wymiany rzeczy na wolną od wad, przedawnia się z upływem roku od dnia stwierdzenia wady. Jednakże, w przypadku konsumentów, termin ten nie ma zastosowania, ponieważ nie może upłynąć przed końcem terminów, w których sprzedawca odpowiada za wady rzeczy. Tak więc, w przypadku konsumenta, niezależnie od dnia stwierdzenia wady, termin do wymiany rzeczy lub naprawy, nie może się przedawnić przed upływem dwóch lat od dnia wydania rzeczy ruchomej oraz pięciu lat od dnia wydania nieruchomości. W przypadku złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy lub oświadczenia o obniżeniu ceny, termin przedawnienia pozostaje taki sam jak w przypadku żądania naprawy lub wymiany rzeczy. Jednakże w sytuacji gdy kupujący żądał wymiany lub naprawy rzeczy, termin przedawnienia rozpoczyna swój bieg, dopiero od chwili bezskutecznego upływu terminu na wymianę lub naprawę rzeczy.

Temat rękojmi jest niezwykle szeroki, jednak powyżej zostały przybliżone podstawowe zagadnienia, które będą miały zastosowanie w większości przypadków. Zapraszam również do zapoznania się z wpisem na temat ogólnych praw konsumentów, gdzie zostały poruszone różnice pomiędzy sprzedażą online oraz w lokalu.

Gwarancja

Podstawowa różnica pomiędzy gwarancją, a rękojmią jest taka, że gwarancja jest udzielana dobrowolnie. Może być udzielona zarówno przed producenta, przez sprzedawcę jak i przez inny podmiot. Gwarancja określa obowiązki gwaranta oraz uprawnienia kupującego, które się materializują w sytuacji, w której rzecz sprzedana nie ma właściwości, które powinna mieć. Podobnie jak w przypadku rękojmi, uprawnienia z tytułu gwarancji mogą dotyczyć zwrotu pieniędzy, wymiany oraz naprawy towaru.

Jednakże zasadniczą różnicą jest fakt, iż to gwarancja określa jakie możliwości ma kupujący przy stwierdzeniu wady rzeczy. W związku z tym, można w niej dowolnie kształtować odpowiedzialność gwaranta!

Dokument gwarancyjny

Udzielona gwarancja może zostać uzależniona od wydanego dokumentu gwarancyjnego. Oznacza to, że skorzystać w gwarancji można tylko w przypadku posiadania tego dokumentu. Musi on zostać wydany razem z rzeczą, której gwarancja dotyczy oraz muszą zostać w nim określone odpowiednie oznaczenia, które identyfikują sprzedaną rzecz.

Oświadczenie gwarancyjne

W oświadczeniu gwarancyjnym należy zawrzeć wszystkie informacje, które są konieczne do skorzystania z gwarancji. Jak wspomniano powyżej, gwarancja może obejmować jedynie niektóre z uprawnień, które przysługują zawsze przy rękojmi. Dlatego też, należy jasno określić, które uprawnienia przysługują uprawnionemu w sytuacji skorzystania z gwarancji. W oświadczeniu gwarancyjnym musi również znaleźć się informacja identyfikująca gwaranta – a więc jego dane bądź dane jego przedstawiciela na terenie Polski.

Co do zasady informacja gwarancyjna musi być sporządzona w języku polskim. Może ona zostać udzielona zarówno ustanie, np. w reklamie, jak również pisemnie, w dokumencie dołączanym przy sprzedaży. Uprawniony z gwarancji, może zawsze żądać od gwaranta udzielenia gwarancji w dokumencie!

Terminy

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, co do zasady termin gwarancji wynosi dwa lata, licząc od dnia kiedy rzecz została wydana kupującemu. Termin ten może być jednak dowolnie zmieniony przez gwaranta – może być zarówno wydłużony, jak i skrócony!

W przypadku gdy w wyniku korzystania z gwarancji, rzecz została wymieniona na nową lub naprawiona, termin gwarancji biegnie na nowo. Jeśli jednak naprawa bądź wymiana dotyczyła jedynie części rzeczy, termin ten biegnie na nowo odpowiednio do tej części.

W innych przypadkach korzystania z gwarancji, jej termin zostaje przedłużony również o czas, w którym kupujący nie mógł korzystać z rzeczy, z uwagi na wady tkwiące w rzeczy.

Gwarancja a rękojmia

Kupujący może zawsze korzystać z rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji! Oznacza to, że udzielenie gwarancji na rzecz np. przez producenta, nie wyłącza odpowiedzialności sprzedawcy za sprzedaną rzecz. Należy pamiętać, że gwarancja nie zawsze musi być udzielona przez sprzedawcę, w związku z czym to nie zawsze sprzedawca odpowiada z tytułu gwarancji – czasami jest to producent lub inny podmiot.

Jednakże, kupujący nie może w tym samym czasie korzystać z rękojmi oraz gwarancji! W przypadku skorzystania z gwarancji, ulega zawieszeniu bieg terminu na skorzystania z rękojmi – wraz z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo po bezskutecznym upływie czasu na ich realizację.

W praktyce więc, najlepiej poinformować sprzedawcę o wadach towaru, następnie skorzystać z gwarancji, a gdy okaże się, że nie udało się uzyskać uprawnień, które przysługują nam z gwarancji, należy skorzystać z rękojmi.

Fakt, że odpowiedzialność z rękojmi nie wyklucza odpowiedzialności z gwarancji, nie oznacza, że kupujący może skorzystać z różnych uprawnień jednocześnie. Musi on wybrać podstawę prawną swojego żądania. Mówiąc wprost – nie można żądać np. obniżenia ceny w związku z rękojmią za tę samą wadę, której naprawienia żądamy w związku z gwarancją. Jednakże, wybór jednej z podstaw odpowiedzialności nie wpływa na unieważnienie uprawnień z drugiej. Możemy żądać naprawy rzeczy z gwarancji, a gdy okaże się ona niemożliwa, możemy skorzystać z rękojmi i żądać wymiany rzeczy na nową.

Kara umowna

Bardzo często spotykam się z używaniem określenia „odsetki”, zamiast „kara umowna”. Wynika to z faktu, iż najczęściej jako kara umowna, zawierany jest pewien procent kwoty (ceny), płatny za każdy dzień opóźnienia. Stąd wiele osób mylnie sądzi, iż chodzi o odsetki. Jednakże, odsetki, a kara umowna są to dwie różne rzeczy i nie można używać tych określeń zamiennie!

Jak już wiemy czym kara umowna nie jest, możemy przejść do dalszych rozważań, w których wyjaśnię czym kara umowa jest oraz jakie są podstawowe zagadnienia z nią związane.

Poprzez karę umowną, rozumiemy zastrzeżenie w umowie odpowiedniego świadczenia, które jest należne w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Najważniejsze co należy zapamiętać, to że kara umowna może być zastrzeżona jedynie co do świadczeń niepieniężnych. Poprzez karę umowną, dłużnik zobowiązuje się do zapłaty określonej sumy. Kara umowna, może zostać określona zarówno poprzez wskazanie konkretnej kwoty, jak również sposobu ustalenia kwoty. Bardzo częstym sposobem określania kary umownej, jest wskazanie odpowiedniego procenta kwoty zobowiązania, który jest płatny za każdy dzień zwłoki.

Kara umowna jest należna bez względu na wysokość poniesionej szkody. Oznacza to, że może się zdarzyć tak, że wysokość poniesionej szkody, jest mniejsza niż wysokość kary umownej, jednakże nie można z tego powodu zwolnić się z obowiązku zapłaty całości kary umownej. Co więcej, dłużnik nie może również zwolnić się z wykonania świadczenia określonego umową, poprzez zapłatę kary umownej. Działa to również w drugą stronę -co do zasady, jeśli poniesiona szkoda była większa niż wysokość kary umownej, nie można żądać odszkodowania, które będzie przewyższało kwotę kary umownej. Z tego powodu, nie w każdej sytuacji opłaca się zawierać karę w umowie! Oczywiście z uwagi na wolność w kształtowaniu umów, można wyłączyć to ograniczenie w umowie. Oczywiście z uwagi na swobodę w zawieraniu umów, można wyłączyć to ograniczenie w umowie.

W sytuacji, w której zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może zażądać zmniejszenia kary umownej. To samo uprawnienie ma dłużnik w przypadku gdy zastrzeżona kara umowna jest zbyt wygórowana.

Dodatkowo, w sytuacji w której z przepisów wynika, iż dłużnik jest zobowiązany zapłacić zobowiązanemu określoną sumę za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie umowy, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kary umownej, nawet w sytuacji gdy nie zostało to wprost zawarte w umowie! Oznacza to, że czasem niezależnie od nazewnictwa mamy do czynienia z karą umowną. Tak samo jak w przypadku umów – to nie jej nazwa przesądza o rodzaju umowy, tylko treść. Zasada ta ma zastosowanie w większości sytuacji prawnych, w związku z czym, należy dbać o odpowiednie zapisy, a nie tylko nazwy.

Na dziś to wszystko! Ten wpis zawiera podstawy odpowiedzialności z tytułu umowy sprzedaży – tak więc, znajdzie zastosowanie w większości przypadków. Z uwagi, iż jest to jedynie wpis na blogu, nie ma możliwości przeanalizowania każdej możliwej sytuacji, która wystąpi, jednak mam nadzieję, że taka dawka wiedzy będzie dla Ciebie przydatna! Zapraszam również na poprzednie wpisy dotyczące umów, które znalazły się na blogu.

Tradycyjnie zapraszam również na nasz Instagram, gdzie rozwijamy tematy pojawiające się na blogu, jak również publikujemy dodatkowe treści, które nie są tutaj poruszane! Do zobaczenia w kolejnym wpisie, już za tydzień 🙂

Photo by Laura Chouette on Unsplash

18 stycznia, 2021 1 Komentarz
FacebookEmail
Zmiany w prawie konsumenckim od 01.01.2021r.
BiznesBusinessDziałalność gospodarczaJednoosobowa działalność gospodarczaKonsumentPrawoPrawo konsumenckiePrzedsiębiorca

Zmiany w zakresie prawa konsumenckiego od 01.01.2021

Przez Ewa Stawecka 21 grudnia, 2020
Napisane przez Ewa Stawecka

Zmiany w zakresie prawa konsumenckiego od 1 stycznia 2021 r. – sprawdź czy Cię dotyczą!

Z poprzedniego artykułu o Prawach konsumenta w pigułce dowiedziałaś się podstawowych informacji na temat tego kim jest konsument, jakie mu przysługują prawa, a także w jaki sposób może ich dochodzić. Dziś natomiast chciałabym się skupić na zmianach jakie od 1 stycznia 2021 roku dotkną przedsiębiorców w zakresie obsługi kupujących. Z artykułu dowiesz się co powinnaś zrobić, aby jak najlepiej przygotować swoją firmę na nadchodzące zamiany. Zapraszam do lektury!

31.12.2020

Do końca grudnia bieżącego roku mamy jasną sytuację. W obrocie występują dwa rodzaje podmiotów przedsiębiorca i konsument. Jako przedsiębiorcy jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że jeśli osoba, kupująca nasz produkt prosi o fakturę i podaje numer NIP, kupuje ten produkt nie jako konsument, ale jako przedsiębiorca. Oznacza to, że nie przysługują mu żadne prawa np. związane z możliwością odstąpienia od umowy, takie jak przysługują konsumentowi.

Regulaminy sklepów w tym zakresie są skonstruowane w dużej większości na zasadzie przeciwieństw. Uprawnienia, które przysługują konsumentom, nie przysługują już przedsiębiorcom. Mamy jasną i klarowną sytuację. Niestety (lub „stety” – nie mnie to oceniać) nie będzie już tak prosto i wszyscy będziemy musieli się odnaleźć w nowej rzeczywistości.

01.01.2021

Co się zmieni? Otóż w obrocie zaczną funkcjonować de facto trzy rodzaje podmiotów.

  1. Konsument
  2. Przedsiębiorca
  3. Osoba fizyczna zawierająca umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością, ale nie mającą dla niej charakteru zawodowego (mówiąc w skrócie – przedsiębiorca na prawach konsumenta)

Musicie zapamietać, że tym nowym podmiotem jest przedsiębiorca na prawach konsumenta, a nie konsument na prawach przedsiębiorcy. Wciąż macie do czynienia z przedsiębiorcą, dlatego pamiętajcie żeby wystawić mu fakturę VAT!

Czy takiemu przedsiębiorcy na prawach konsumenta będą przysługiwały te same uprawnienia co konsumentowi?

NIE. (ale myślałyście, że będzie tak łatwo?:))

Przyjrzyjmy się zatem najważniejszym zagadnieniom.

Klauzule niedozwolone

Zgodnie ze zmianą art. 3855 w Kodeksie cywilnym (od 01.01.2021r.) przepisy dotyczące konsumenta tj. zagadnienia dotyczące niedozwolonych klauzul umownych będą również dotyczyły osób fizycznych zawierających umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością, ale nie mającą dla niej charakteru zawodowego. Pamiętaj koniecznie o przejrzeniu Twojego regulaminu sklepu pod tym kątem!

Rękojmia za wady

Wchodzące w życie zmiany będą również dotyczyły co do zasady kwestii rękojmi za wady rzeczy. Oznacza to, że sprzedawca będzie odpowiedzialny względem przedsiębiorcy na prawach konsumenta z tytułu wad rzeczy.

Prawo do odstąpienia od umowy

Przepisy dotyczące prawa do odstąpienia od umowy zawarte w rozdziale 4 Ustawy o prawach konsumenta będą również dotyczyły przedsiębiorcy na prawach konsumenta. W praktyce taki podmiot będzie mógł dokonać zwrotu zakupionej rzeczy (zakupionej poza lokalem przedsiębiorstwa tj. najprościej mówiąc przez Internet) w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania bez podawania przyczyny zwrotu.

Charakter zawodowy

Co to właściwie jest? Nie do końca wiadomo. Zgodnie z ustawą zmieniającą kluczowe w określeniu czy mamy do czynienia z kupującym będącym przedsiębiorcą czy też osobą fizyczną zawierającą umowę związaną z jej działalnością, ale nie mającą dla niej charakteru zawodowego, jest właśnie przesłanka charakteru zawodowego.

Ustalenie charakteru zawodowego ma odbywać się między innymi poprzez weryfikację kodów PKD danego kupującego wpisanych w CEiDG. Przyznam szerze, że wielu prawników ogarnęła w tym momencie konsternacja, bowiem przepis sobie… ale jak to zastosować w praktyce? Czy każdy sprzedawca będzie musiał przy każdej jednej tego typu sprzedaży przeglądać wpisy w CEiDG? O ile przy mikro sprzedaży może byłoby to do zrobienia, ale przy ogromnych sklepach wysyłających tysiące produktów? W kolejnym akapicie podpowiem Ci co ewentualnie możesz z tym zrobić, ale pamiętaj, że na chwilę obecną nie ma idealnych rozwiązań.

Przykład: Jeśli ja działająca jako przedsiębiorca świadcząca usługi prawnicze postanowię zakupić zestaw kodeksów – będzie to miało dla mnie charakter zawodowy. Jeśli natomiast postanowię kupić meble do kancelarii – takiego charakteru mieć to nie będzie (w mojej ocenie).

Przykład: Jeśli przedsiębiorca prowadzący własny sklep spożywczy kupi farby na remont lokalu, w którym prowadzi działalność – nie będzie to miało charakteru zawodowego. Jeśli natomiast takie farby kupowałby właściciel sklepu budowlanego – będzie to miało charakter zawodowy.

Co musisz zrobić, aby przygotwać się na nadchodzące zmiany?

Jeśli jeszcze tego nie zrobiłaś to jest to już na prawdę ostatni dzwonek!

Po pierwsze powinnaś dokonać przeglądu funkcjonującego u Ciebie regulaminu sklepu pod kątem niedozwolonych klauzul umownych, prawa do odstąpienia od umowy, odpowiedzialności za wady czy też właściwości sądu.

Po drugie w mojej ocenie należałoby dokonać modyfikacji procesu sprzedażowego funkcjonującego w Twoim sklepie. Powinnaś zastanowić się w jaki sposób możesz zebrać dane dotyczące tego kim jest kupujący? Czy jest to przedsiębiorca, konsument czy też przedsiębiorca (osoba fizyczna), zawierająca z Tobą umowę związaną z jego działalnością gospodarczą, ale nie mającą dla niej charakteru zawodowego?

Niestety jak to z nowymi regulacjami bywa, brak jest wytycznych w jaki sposób konkretnie przedsiębiorcy mają to robić. Wielu prawników, w tym ja również, uważa, że takie zbieranie informacji może odbywać się na przykład za pomocą zaznaczania konkretnych checboxów, które pozwolą kupującemu wybrać w jakim charakterze dokonuje zakupu (ale nie jest to metoda nieobarczona żadnym ryzykiem). Nie wyobrażam sobie w praktyce sprawdzania przez przedsiębiorców każdego jednego kupującego w rejestrze CEiDG i określania przez niego czy rzecz kupiona przez daną osobę ma dla niej charakter zawodowy. Jest to w mojej ocenie z jednej strony absurdalne, z drugiej niewykonalne.

Pewniejszych informacji możemy się dopiero spodziewać po wejściu w życie przepisów i… pierwszych sporów na tym tle. Dopóki nie będziemy mieli jakiejś ugruntowanej linii orzeczniczej i konkretnych wytycznych z UOKiK, dopóty rozważania te przypominają wróżenie z fusów. Jeśli cofniemy się trochę w czasie, podobnie było z RODO.

Mówiąc kolokwialnie – pożyjemy, zobaczymy.

Photo by Bianca Lucas on Unsplash.

21 grudnia, 2020 0 Komentarz
FacebookEmail
Prawa konsumenta w pigułce
PrawoKonsumentPrzedsiębiorca

Prawa konsumenta w pigułce

Przez Kinga Tutko 6 grudnia, 2020
Napisane przez Kinga Tutko

Prawa konsumenta jest to temat niezwykle ważny zarówno od strony konsumenta jak i przedsiębiorcy. Z jednej strony będąc konsumentem, należy znać swoje prawa i wiedzieć jak ich bronić. Z drugiej, każdy przedsiębiorca musi wiedzieć jakie działania musi podjąć, aby nie naruszyć praw swoich klientów będących konsumentami. W dzisiejszym wpisie poruszę najważniejsze kwestie związane z zagadnieniami prawa konsumentów. Zaczynając od definicji, kim jest konsument, gdzie może sprawdzić jakie prawa mu przysługują oraz wyjaśnienia podstawowych zagadnień z tym związanych.

Kim jest konsument w świetle prawa?

Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w art. 22 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nią, za konsumenta uważa się, każdą osobę fizyczną, która dokonuje z przedsiębiorcą czynności prawnej, niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. W tym kontekście nadchodzą pewne zmiany dotyczące osób prowadzących działalność gospodarczą, o czym przeczytasz w kolejnym wpisie. Przedsiębiorcą zaś jest, mówiąc ogólnie, podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą. O rodzajach działalności gospodarczej możesz przeczytać w tym wpisie.

Definicja konsumenta jest o tyle ważna, że niejednokrotnie w prawie, konsument, będący z założenia na słabszej pozycji posiada więcej praw niż przedsiębiorca.

Gdzie mogę sprawdzić jakie mam prawa?

Największą ustawą, regulującą prawa konsumenta jest ustawa z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta. Ponadto, szereg przepisów dotyczących konsumentów został zawarty w ustawie z dnia 16 lutego 2007 roku o ochronie konkurencji i konsumentów. Innym ważnym źródłem prawa dotyczącym ochrony konsumentów jest Kodeks cywilny. Znajdują się w nim chociażby przepisy związane z gwarancją, rękojmią oraz prawami przy umowie sprzedaży. Dokonując zakupów przez Internet, sprzedawca jest zobowiązany zamieścić regulamin, w którym musi określić wszelkie uregulowania związane z dokonywaną umową sprzedaży, jak również możliwością odstąpienia od niej.

Ochrona praw konsumentów

W celu ochrony praw konsumentów rząd powołał Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKIK). W ramach swojej działalności, UOKIK przede wszystkim zajmuje się on ochroną konsumentów przed przedsiębiorcami, którzy stosują praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Urząd ten pilnuje również aby przedsiębiorcy nie używali w umowach klauzul niedozwolonych. Na skutek tej działalności, powstał rejestr klauzul niedozwolonych, który jest dostępny na stronie internetowej UOKIK. Znajdziesz w nim wszelkie zapisy, których używanie w umowach z konsumentami jest zabronione. W razie wątpliwości co do zapisu umowy, możesz sprawdzić czy zapis ten nie znajduje się na liście.

W ramach prowadzonych postępowań administracyjnych, Prezes UOKIK m.in. wydaje decyzje, które zakazują stosowania niedozwolonych praktyk przez przedsiębiorców. Może on również wydać decyzję stwierdzającą, iż dana klauzula jest niedozwolona, co skutkuje zakazem jej używania i wpisaniem do rejestru klauzul niedozwolonych. W ramach swoich uprawnień, Prezes UOKIK może również nałożyć na przedsiębiorcę karę, za stosowanie praktyk niedozwolonych.

Prezes UOKIK jak wyżej wspomniano, działa w interesie publicznym. Oznacza to, że zajmuje się on sprawami związanymi z szerokim gronem konsumentów, nie występuje zaś w sprawach indywidualnych.

Do kogo zwrócić się w sprawie związanej z naruszeniem prawa konsumenta?

Jak wspomniano wyżej, Prezes UOKIK zajmuje się działaniami związanymi ze zbiorową ochroną konsumentów. W sprawach indywidualnych, w których uznasz, iż naruszone zostały Twoje prawa, powinnaś zgłosić się do rzecznika konsumentów, bądź organizacji konsumenckiej. Rzecznicy konsumentów działają w każdym powiecie oraz mieście na prawach powiatu. Udzielają oni porad, jak również mogą brać udział w niektórych sprawach sądowych związanych z prawem konsumentów. Dodatkowo, w uzasadnionym przypadku, mogą oni interweniować u przedsiębiorcy. W związku z tym, jeśli w sytuacji, w której doszło do naruszenia Twoich praw, stwierdzisz, iż jest to sprawa, która dotyczy tylko Ciebie, a nie zbiorowych praw konsumentów, w pierwszej kolejności skieruj się do rzecznika praw konsumenta. Udzieli on ci porady jak postąpić w danej sytuacji, jak również pomoże dokonać określonych czynności. Jeśli rzecznik uzna, iż doszło do naruszenia zbiorowych praw konsumentów, na pewno przekaże zgłoszenie do Prezesa UOKIK.

W przypadku, w którym nie wiesz jak sobie poradzić z rozwiązaniem sprawy, możesz również zwrócić się do prawnika, który udzieli Ci pomocy.

Jak to jest w praktyce – jakie mam prawa?

Przechodząc do bardziej szczegółowych treści, wspomnę o kilku najważniejszych prawach konsumenta, które spotkasz najczęściej w codziennym życiu. Skupię się przede wszystkim na zakupach przez Internet, gdyż jest to najbardziej problematyczne.

Zakupy przez Internet

Dokonując zakupów przez Internet konsumenci są znacznie bardziej chronieni, niż podczas zakupów stacjonarnych. Brak możliwości obejrzenie towaru przed zakupem, sprawia, iż kupujący zyskuje dodatkowe prawa, takie jak możliwość zwrotu towaru.

Przede wszystkim konsument przed dokonaniem zakupu musi mieć dostęp do wszelkich informacji, które są ważne przy zawieranej umowie. Będą to przede wszystkim dane identyfikujące przedsiębiorcę, informacje o wszelkich cechach towaru, cenie, a także opłatach oraz możliwych sposobach dostarczenia produktu. Zazwyczaj te informacje znajdziesz w regulaminie sklepu Internetowego. Równie ważne jest określenie w regulaminie zasad dotyczących odstąpienia od umowy i możliwości zwrócenia towaru przez kupującego.

Zwrot towaru zakupionego przez Internet

Konsument ma zawsze zagwarantowane prawo do odstąpienia od umowy zawartej przez Internet. Odstąpienie od umowy może nastąpić jeszcze przed wysyłką towaru, a po zawarciu umowy. Do odstąpienia od umowy wystarczy oświadczenie złożone przez konsumenta. Sprzedawca nie może narzucać konkretnego sposobu złożenia tegoż oświadczenia. W praktyce oznacza to, że możesz po prostu napisać do sprzedawcy, że rezygnujesz z zakupu. Nie musisz również podawać powodu odstąpienia od umowy. Niektórzy sprzedawcy udostępniają formularz zwrotu, z miejscem na podanie powodu odstąpienia od umowy – jednakże, jest to dobrowolne.

Termin na odstąpienie od umowy wynosi 14 dni. Jest to termin minimalny i przedsiębiorca nigdy nie może go skrócić! Oczywiście zdarzają się sytuacje, w których sklep wydłuża ten termin. W przypadku umowy sprzedaży, bieg terminu rozpoczyna się od momentu w wejście w posiadanie towaru przez konsumenta. W przypadku umowy o świadczenie usług, termin liczy się od dnia zawarcia umowy. Co ważne – w przypadku dostarczonych towarów, konsument po złożeniu oświadczenia o odstąpieniu od umowy, ma kolejne 14 dni na odesłanie towaru. Poinformowanie o prawie do odstąpienia od umowy jest obowiązkiem przedsiębiorcy. W przypadku gdy zaniecha podania tej informacji – termin na odstąpienie od umowy upływa dopiero po 12 miesiącach!

W przypadku odstąpienia od umowy, przedsiębiorca ma 14 dni na zwrot pieniędzy. Musi on również zwrócić koszt dostarczenia towaru do konsumenta. Jednakże przedsiębiorca zwraca jedynie koszt do wysokości najtańszego sposobu dostawy w danej ofercie. Co do zasady, za odesłanie towaru do przedsiębiorcy musi zapłacić konsument, o ile został o tym poinformowany. Sprzedawca musi zwrócić konsumentowi pełną kwotę za zwrócony towar, o ile nie nastąpiło zmniejszenie wartości towaru, np. przez uszkodzenie go przez konsumenta.

Czego nie można zwrócić?

Nie wszystkie towary zakupione przez Internet można zwrócić! Zgodnie z prawem nie podlegają zwrotowi:

  • towary, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności do użycia – dotyczy to szczególnie np. artykułów spożywczych;
  • przedmioty wyprodukowane na zamówienie według specyfikacji konsumenta lub towary zindywidualizowane – np. meble robione na wymiar, ubrania uszyte na miarę;
  • zapieczętowane towary, których nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub
    ze względów higienicznych – w przypadku otwarcia ich opakowania po dostarczeniu;
  • zapieczętowane nagrania dźwiękowe, nagrania wizualne lub oprogramowanie komputerowe – w przypadku gdy ich opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
  • usługi w zakresie zakwaterowania, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usługi związane z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi – w przypadku gdy w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi.

Zakupy w sklepie stacjonarnym

W przeciwieństwie do zakupów w sklepie Internetowym, podczas zakupów w sklepie stacjonarnym, co do zasady nie przysługuje prawo zwrotu towaru! Prawo zwrotu towaru zakupionego w sklepie stacjonarnym, jest jedynie dobrą wolą sprzedającego. Może on również dowolnie wskazać termin na zwrot towaru, jak również sposób zwrotu pieniędzy. Oznacza to, że sprzedawca może wskazać czas na zwrot towaru zarówno 3 dni, jak i 365 dni.

Częstą praktyką w sklepach stacjonarnych jest możliwość zwrotu pieniędzy po oddaniu towaru jedynie na kartę podarunkową, możliwą do realizacji w sklepie. W związku z brakiem uregulowań dotyczących zwrotu towaru w sklepie stacjonarnym, taka praktyka jest zgodna z prawem. Jak wspominano powyżej, umożliwienie zwrotu towaru to jedyne dobra wola sprzedającego – tak samo jak sposób zwrotu pieniędzy.

Reklamacja – rękojmia i gwarancja

Brak możliwości zwrotu towaru w sklepie stacjonarnym nie wyklucza oczywiście zwrotu towaru, który posiada wady! W przypadku gdy po zakupie towaru, okaże się, iż posiada on wady bądź nie posiada cech, które posiadać powinien, przysługuje nam rękojmia. Dotyczy to zarówno zakupów w sklepie stacjonarnym, jak i w sklepie internetowym. Zasady dotyczące rękojmi zostały uregulowane w kodeksie cywilnym. Rękojmia oznacza prawo do zwrotu lub żądania naprawy towaru, który jest wadliwy, a wady te nie były znane w chwili zakupu.

Rękojmia, co do zasady jest prawem, które przysługuje zawsze. W przeciwieństwie do gwarancji, która jest dodatkową ochroną, dobrowolnie przyznawaną przez producenta na dany produkt.

Temat rękojmi i gwarancji jest na tyle szeroki, że zostanie mu poświęcony osobny wpis!

Co u nas znajdziesz w najbliższym czasie

Na dziś to wszystko! Temat praw konsumenta jest na tyle szeroki, że na pewno nie da się go zmieścić w jednym wpisie. Dlatego też, mam nadzieję, że znalazłaś tutaj chociaż odpowiedzi na podstawowe pytania! Temat ten będzie stopniowo rozwijany na naszym blogu. W najbliższym czasie pojawi się bardzo ważny wpis – o zmianach w prawie konsumentów, dotyczących przedsiębiorców! Przepisy te niebawem wejdą w życie, warto więc być przygotowanym!

Do zobaczenia w kolejnym wpisie, a po więcej treści zapraszam również na nasz Instagram – @prawniczki_dla_kobiet, gdzie rozwijamy treści pojawiające się na blogu 🙂

Photo by 卓倩 李 on Unsplash

6 grudnia, 2020 1 Komentarz
FacebookEmail

Ostatnie wpisy

  • Odpowiedzialność prawna dietetyka
  • Utwór pracowniczy – czym jest i jakie wynikają z niego prawa i obowiązki?
  • Znak towarowy. Czy warto go rejestrować?

Kategorie

  • Biznes (7)
  • Business (2)
  • Działalność gospodarcza (7)
  • Działalność nierejestrowana (1)
  • Jednoosobowa działalność gospodarcza (3)
  • Konkurs (2)
  • Konsument (3)
  • Podatki (2)
  • Prawo (20)
  • Prawo autorskie (2)
  • Prawo konsumenckie (1)
  • Przedsiębiorca (4)
  • Social media (2)
  • Umowy (2)

Przydatne linki

  • Strona główna
  • O nas
  • Kontakt
  • Blog
    • Prawo cywilne
    • Działalność gospodarcza
    • Prawo podatkowe
    • Prawo autorskie
    • E-Commerce
    • Biznes
  • Kancelaria
  • Polityka prywatności

Kontakt

E-mail:

kontakt@prawniczkidlakobiet.pl

Facebook Instagram

Zdjęcia na stronie autorstwa* Katarzyny Tutko i Michała Borcowskiego.

*O ile przy zdjęciu nie zostało wskazane inaczej.

Copy @2020 Ewa Stawecka Kinga Tutko - Wszelkie prawa zastrzeżone